LỜI GIỚI THIỆU
Ngôn ngữ là yếu tố rất quan trọng trong công tác loan báo Tin Mừng cho muôn dân. Điều này Đức Giáo hoàng Bênêđictô XV đã xác quyết trong tông thư “Maximum Illud”: “Trong số những mục tiêu cần thiết cho đời sống một người truyền giáo, đương nhiên phải dành một vị trí tối quan trọng cho ngôn ngữ của những người mà nhà truyền giáo hiến mình để đem đến ơn cứu rỗi. Họ không được bằng lòng với một sự hiểu biết hời hợt về ngôn ngữ, nhưng phải có khả năng nói ngôn ngữ ấy một cách lưu loát và thông thạo. Vì về phương diện này, họ có nghĩa vụ đối với tất cả những người mà họ tiếp xúc, với những người có học cũng như những người thất học, và họ sẽ sớm nhận ra lợi ích mà việc thông thạo ngôn ngữ cống hiến cho họ trong nhiệm vụ chinh phục sự tin tưởng của dân chúng.” (MI 24).
Điều Đức Giáo hoàng Bênêđictô XV nói trên đây xác nhận công việc các nhà thừa sai truyền giáo đã từng làm trong suốt lịch sử công cuộc rao giảng Tin Mừng. Ngôn ngữ là một phương tiện rất quan trọng để thông truyền Tin Mừng hiệu quả và để con người có thể hiểu nhau hơn, vì có thể nói ngôn ngữ là cửa sổ của tâm hồn, bày tỏ những suy nghĩ, tình cảm và cả những điều tinh anh linh thiêng ẩn tàng trong lòng của cá nhân cũng như của cả dân tộc. Do đó, biết được ngôn ngữ của tha nhân, người ta có thể đi vào mối tương giao chiều sâu của tâm hồn để thông truyền cũng như đón nhận những rung động sâu thẳm của nhau.
Ngoài việc học hỏi thông thạo ngôn ngữ của dân tộc mình tiếp cận, nhiều nhà thừa sai truyền giáo còn cộng tác làm hình thành và phát triển ngôn ngữ của nhiều dân tộc. Tại Việt Nam, chúng ta hãnh diện nhắc đến Linh mục Alexandre de Rhodes, tác giả cuốn từ điển “Việt – Bồ – La” và Linh mục Léopold Michel Cadière với nhiều tác phẩm nghiên cứu về Văn hóa, Tín ngưỡng và Ngôn ngữ Việt Nam. Đối với dân tộc Kơ Ho, năm 1933, Linh mục Jean Cassaigne (năm 1941 được tấn phong Giám mục) đã xuất bản cuốn “Lexique Kơ Hô – Français – Anamite”; năm 1949, Linh mục Jacques Dournes đã xuất bản cuốn từ điển “Dictionnaire Srê (Kơ Ho) – Français”.
Tiếp nối truyền thống của các nhà thừa sai truyền giáo người Pháp, Linh mục Đaminh Nguyễn Huy Trọng, thuộc giáo phận Đà Lạt, đã cống hiến cả cuộc đời để nghiên cứu Văn hóa, Tín ngưỡng và Ngôn ngữ của dân tộc Kơ Ho. Công việc này ngài đã làm với tất cả sức lực, khả năng tri thức và sự đam mê của “tình yêu truyền giáo” đối với dân tộc Kơ Ho. Tất cả kết quả của công trình nghiên cứu trên, Linh mục Đaminh Nguyễn Huy Trọng đã trao cho Học Viện Công Giáo Việt Nam.
Cuốn “Từ điển Kơ Ho – Việt” do Linh mục Đaminh Nguyễn Huy Trọng biên soạn, trong thực tế là kết quả làm việc của nhiều người, Việt cũng như Kơ Ho. Đây là công trình giá trị và rất đáng trân trọng, nhưng cũng còn nhiều hạn chế nên cần được hiệu đính và bổ túc như chính tác giả đã viết trong “Lời nói đầu”: “Đây cũng vẫn là công trình của rất nhiều người đi trước để lại, là sự nỗ lực của mọi người đang phục vụ tại các địa phương có anh em Kơ Ho sinh sống, là sự đóng góp của biết bao nhiêu lớp anh em Kơ Ho xưa nay. Riêng tôi là người góp phần thu tập, sắp đặt, ghi chú, tạm ổn định một số ý nghĩa, để đánh dấu một chặng đường, hy vọng nó sẽ được hiệu đính và bổ túc qua những người tâm huyết. Xin một lời cám ơn chân thành.” Ngoài ra, có một số từ ngữ cũng như văn phạm tiếng Việt trong cuốn từ điển này phản ánh thời đại được biên soan. Xin đón nhận công trình như tác giả đã để lại.
Xin cám ơn Linh mục Micae Yathu, OFM, một người con của hai dòng máu Kơ Ho – Việt và thông thạo cả hai ngôn ngữ, đã cẩn thận đọc và có những ý kiến trân trọng đối với cuốn từ điển và con người của tác giả.
Hôm nay, với tất cả sự cảm phục và biết ơn, tôi trân trọng giới thiệu cuốn “Từ điển Kơ Ho – Việt” của Linh mục Đaminh Nguyễn Huy Trọng, tin tưởng cuốn từ điển này sẽ trở thành dụng cụ hữu ích cho các nhà truyền giáo có sứ mệnh loan báo Tin Mừng và cho mọi người muốn hiểu biết văn hóa và con người Kơ Ho.
HVCGVN, ngày 14 tháng 9 năm 2020
+ Giuse Đinh Đức Đạo
Viện trưởng Học Viện Công Giáo Việt Nam
Giám mục giáo phận Xuân Lộc
